Lysine is een essentieel aminozuur. Voeding dient derhalve voldoende lysine te bevatten om in de dagelijkse behoefte te voorzien; deze is vastgesteld op circa 30-38 mg lysine per kilogram lichaamsgewicht per dag. Bij vegetariërs en veganisten kan de inname van lysine onvoldoende zijn, aangezien met name dierlijke eiwitten rijk zijn aan lysine. Bij een parasitaire infectie neemt de lysinebehoefte naar schatting met 20% toe.
Lysine wordt gebruikt voor de eiwitsynthese en is onder meer van belang voor de synthese van enzymen, hormonen en antilichamen. Aangezien lysine antivirale activiteit bezit tegen het herpes simplex virus, wordt het aminozuur vaak gesuppleerd voor de preventie en behandeling van een koortslip (herpes labialis); de inname van arginine (noten, zaden, bessen, chocolade) dient dan beperkt te worden, aangezien arginine de virale replicatie juist stimuleert. Lysine is belangrijk voor de elastine- en collageenaanmaak en bevordert het crosslinken van collageen, hetgeen sterk bindweefsel oplevert. Ook verbetert lysine de calciumstatus door de calciumopname te verbeteren en de calciumuitscheiding te verlagen. Lysine draagt bij aan sterk bindweefsel en gezonde botten en is onder meer belangrijk voor kinderen in de groei, sporters en ouderen. Lysine verbetert de ijzeropname en kan de ijzerstatus verder verbeteren als ijzersuppletie alleen onvoldoende resultaat heeft. Uit lysine kan L-carnitine worden gemaakt, een belangrijk aminozuur dat de vetzuurverbranding in mitochondriën faciliteert. Daarnaast ondersteunt lysine de koolhydraatstofwisseling en bevordert lysine de eetlust.
Stress verhoogt de lysinebehoefte door toename van het lysineverbruik; verlaging van de lysinestatus kan (stressgeïnduceerde) angst veroorzaken en verstoort mogelijk de serotonine-activiteit. Uit humaan onderzoek is gebleken dat de combinatie van lysine en arginine kan helpen tegen angst en stress, vermoedelijk mede door (gedeeltelijke) remming van 5-HT4 receptoren (serotonine receptor-4) in de hersenen. Dieronderzoek suggereert bovendien dat lysine helpt tegen diarree, veroorzaakt door angst en stress (het maagdarmkanaal bevat ook 5-HT4-receptoren).
Bronnen
Vlees, gevogelte, vis, eieren, zuivel, peulvruchten, tarwekiemen
Tekenen van een mogelijk tekort
Angst, spierzwakte, vermoeidheid, duizeligheid, vertraagde groei, bloedarmoede
Indicaties
- Lage inname met de voeding (vegetarisme, veganisme, eiwitarm dieet)
- Herpes simplex infectie
- Aften
- Parasitaire infectie
- Chronische stress, angst
- Ondersteuning botopbouw, preventie osteoporose, versterking bindweefsel
- IJzergebrek (waarbij ijzersuppletie onvoldoende resultaat heeft)
- Gebrek aan eetlust
Contra-indicaties
- Ernstige lever- en nieraandoeningen
- Zwangerschap en het geven van borstvoeding (vanwege het ontbreken van veiligheidsgegevens)
Gebruiksadviezen
- Algemene adviesdosering: 0,5-3 gram per dag tussen de maaltijden door (minimaal een half uur voor, of 2 uur na het eten) innemen met water.
- Herpes simplex: preventie 0,5-1 gram/dag, behandeling 1,5-4 gram/dag
- Angst/stress: 3 gram/dag (neem daarnaast ook 3 gram arginine per dag in)
- IJzergebrek: 1,5-2 gram/dag (naast ijzersuppletie)
- Verbeteren calciumopname: 0,5-1 gram/dag
Interactie
- Er is competitie tussen lysine en arginine wat betreft opname omdat deze aminozuren hetzelfde transporteiwit gebruiken. Wanneer beide aminozuren worden gesuppleerd, dienen ze los van elkaar (en buiten de maaltijd) te worden ingenomen. Langdurige suppletie met hoge doses lysine kan de status van arginine verlagen.
- Lysine bevordert de opname van calcium vanuit het maagdarmkanaal en remt de uitscheiding van calcium met de urine. Overweeg bij calciumsuppletie tevens suppletie met lysine.
- Vitamine C is synergist van lysine bij de aanmaak van collageen en elastine.
- Lysine bevordert de opname van ijzer en zink; bij een ijzertekort kan eventueel naast ijzer ook lysine (1,5-2 gram/dag) worden gesuppleerd.
- Het is mogelijk dat lysine de werkzaamheid van 5-HT4-agonisten zoals prucalopride of tegaserod verlaagt.
- Lysine versterkt mogelijk de werking van benzodiazepines. Wees voorzichtig met lysinesuppletie bij gebruik van benzodiazepines.
Veiligheid
Lysine is veilig in de geadviseerde doseringen.
Literatuur
1. Gaby AR. Natural remedies for Herpes simplex. Altern Med Rev. 2006 ;11(2):93-101.
2. L-Lysine. Monograph. Altern Med Rev. 2007;12(2):169-72.
3. Pillai RR et al. Lysine requirements of moderately undernourished school-aged Indian children are reduced by treatment for intestinal parasites as measured by the indicator amino acid oxidation technique. J Nutr. 2015;145(5):954-9.
4. Jezova D et al. Subchronic treatment with amino acid mixture of L-lysine and L-arginine modifies neuroendocrine activation during psychosocial stress in subjects with high trait anxiety. Nutr Neurosci. 2005;8(3):155-60.
5. Civitelli R et al. Dietary L-lysine and calcium metabolism in humans. Nutrition. 1992;8(6):400-5.
6. Smriga M et al. Oral treatment with L-lysine and L-arginine reduces anxiety and basal cortisol levels in healthy humans. Biomed Res. 2007;28(2):85-90.
7. Smriga M et al. Lysine fortification reduces anxiety and lessens stress in family members in economically weak communities in Northwest Syria. Proc Natl Acad Sci U S A. 2004;101(22):8285-8.
8. Mirmiranpour H et al. The preventive effect of L-lysine on lysozyme glycation in type 2 diabetes. Acta Med Iran. 2016;54(1):24-31.
Terug
